Voorbereid op weg
Provinciale Staten stellen veel geld beschikbaar voor het realiseren van de grote wegenprojecten. Zo investeert de provincie Overijssel in de periode 2010-2020 ruim € 200 miljoen in provinciale wegenprojecten en de provincie Gelderland in de periode 2010-2019 ruim € 100 miljoen in wegen.Om een beeld te krijgen van de maatschappelijke effecten van grote provinciale wegenprojecten heeft de Rekenkamer een aantal grote provinciale wegenprojecten in de provincie Gelderland* en Overijssel** onderzocht.
Wij concluderen dat de grote wegenprojecten in Overijssel en Gelderland maatschappelijk effectief zijn: minder verkeersongelukken, betere bereikbaarheid, minder overlast en snellere doorstroming. Ook de weggebruikers zijn – na afronding van de werkzaamheden – tevreden. De Rekenkamer ziet wel mogelijkheden voor verbetering. Zo kunnen doelstellingen scherper worden geformuleerd zodat duidelijker is wat de provincie wil bereiken en financiële overwegingen worden aangegeven. Daarnaast moet PS meer inzicht krijgen in de effecten van de wegenprojecten die zijn uitgevoerd.
*Gelderland: de N325 Nijmeegseplein, de N837 Arnhem-Heteren en N303 Ermelo-Harderwijk.
**Overijssel: de N348 rondweg Wesepe, de N332 rondweg Heeten en de N377 reconstructie Lichtmis.
De grote wegenprojecten van de provincies Gelderland en Overijssel zijn maatschappelijk effectief. De provinciale doelen zijn behaald. De aanleg van nieuwe wegen of verbetering van de bestaande wegen heeft geleid tot een betere verkeersveiligheid, leefbaarheid en doorstroming. Dit blijkt uit objectieve data over verkeersongevallen en verkeersintensiteiten. Weggebruikers zijn nadat de weg eenmaal gereed is tevreden met de nieuwe situatie.
De maatschappelijke effecten worden verklaard doordat de provincies het probleem en de oplossing hebben uitgewerkt. Een goed geanalyseerd probleem leidt tot een heldere oplossing. Dit geeft Provinciale Staten inzicht in de kwalitatieve maatschappelijke effecten van grote wegenprojecten. Kwantitatieve doelen worden niet geformuleerd. De provincie weegt varianten van wegenprojecten helder af. Alleen de verschillen in kosten van de varianten worden niet inzichtelijk gemaakt bij het maken van afwegingen.
Tot slot worden de Provinciale Staten vooraf en tijdens de uitvoering van een grote wegenproject geïnformeerd over de beoogde prestaties en effecten. Ze worden echter niet geïnformeerd over de uiteindelijk behaalde prestatie en effecten van individuele projecten.
De Rekenkamer heeft de volgende aanbevelingen voor de provincie Gelderland en Overijssel geformuleerd:
Aanscherpen doelstellingen
Scherp de doelstellingen van grote provinciale wegenprojecten aan: wat verstaat de provincie onder het “verbeteren” van de verkeersveiligheid, leefbaarheid en doorstroming? Moet het probleem helemaal zijn opgelost of is bijvoorbeeld een halvering van het aantal ongevallen voldoende? Het (waar mogelijk) formuleren van kwantitatieve doelstellingen kan hierbij helpen.
Financiële overwegingen
Geef de financiële overwegingen per groot wegenproject aan. Hoeveel geld kost welke variant en beargumenteer welke variant tegen welke kosten de voorkeur krijgt om uitgevoerd te worden.
Neveneffecten
Blijf alert op negatieve neveneffecten. Schat vooraf in welke neveneffecten kunnen optreden, ga na of deze kunnen worden voorkomen en maak hierover afspraken met partners.
Inzichtelijkheid maatschappelijke effecten
Ontwikkel een uitvoerbaar systeem om de maatschappelijke effecten van de provinciale wegenprojecten inzichtelijk te maken. Bij een uitvoerbaar systeem kan gedacht worden aan de volgende punten: werk met (driejaarlijkse) steekproeven om te evalueren of doelen zijn behaald, zorg voor goede dossiervorming, maak (meer) gebruik van de beschikbare informatie, informeer PS over de uitkomsten van deze evaluatie.
Aanbeveling specifiek voor Overijssel
Maak de turborotondes op de rondweg Wesepe zo snel mogelijk veiliger. De turborotondes voldoen aan de standaardeisen, maar leveren wel onveilige situaties op. Ga voor toekomstige projecten na of de standaardeisen voor wegenprojecten goed toepasbaar zijn in de praktijk.
“Turborotondes zijn levensgevaarlijk: mensen snijden hem af en geven geen voorrang.” |
| CITAAT WEGGEBRUIKER RONDWEG WESEPE |
Aanbeveling specifiek voor Gelderland
Probeer waar mogelijk de doorstroming op de Harderwijkerweg in Ermelo te verbeteren. Communiceer aan de weggebruikers en bewoners van de Harderwijkerweg waarom de weg op deze manier is aangepast. De middengeleider is immers aangelegd om de verkeersveiligheid op de Harderwijkerweg te verbeteren.
Bron: Google streetview
Behandeling in de provincie Gelderland:
Op 14 september is dit rapport overhandigd aan de commissaris van de Koningin de heer Cornielje.
Dit onderzoek is op 30 november 2011 in de commissie MIE behandeld.
Het rapport is op 14 december besproken in de vergadering van Provinciale Staten.
Behandeling in de provincie Overijssel
Op 13 juli 2011 is dit rapport overhandigd aan de commissaris van de Koningin mevrouw Bijleveld.
Vervolgens heeft op 7 september 2011 de Rekenkamer het rapport “Bestemming bereikt” toegelicht. Aansluitend hebben de woordvoerders Regionale bereikbaarheid en regionaal openbaar vervoer tijdens de Statencommissiedag van 7 september 2011 dit rapport besproken.
Voor dit onderzoek is op 26 oktober 2011 een statenvoorstel geschreven. Op 18 januari is het rapport verder besproken op de commissiedag. Op 7 maart 2012 is het behandeld in de PS vergadering.